07-08-2021, 11:00 AM
Mayamatam मयमतम्
TREATISE OF HOUSING, ARCHITECTURE AND ICONOGRAPHY
by bruno dagens, Authentic book on ancient vastu sastra
सप्तमोऽध्यायः पदविन्यास: DIAGRAMS
Diagrams
The different parts of an assembly going to make up a complex edifice or a group of edifices or a settlement, are positioned with reference to a regular diagram drawn at the time of the laying-out. Each of the squares (pada) of the diagram is attributed to a protecting deity by whose name the square is designated. Chapter 7 lists thirty-two of these diagrams, from the single square diagram, to one with one thousand and twenty-two squares (32 x 32) and gives, in detail, the disposition of protective deities on some of them with particular emphasis on those with sixty-four (mandika) and eighty-one squares (paramasayin) as these are the most often used (figure).
![[Image: attachment.php?aid=923]](http://www.frontdesk.co.in/forum/attachment.php?aid=923)
Pitha diagram
All those diagrams may be used for rites as well as for building operations and this chapter gives the first example of such double use when it describes the body of the Spirit of the building (văstupurusa) and indicate the vulnerable points (marma) which are not to be touched during the constructions
Now I give the arrangement of the diagrams suitable for all sites.
The thirty-two diagrams
The thirty-two diagrams are: sakala, pecaka, pitba, mahapitha, upapitba, ugrapitha, one called stbandila, mandúka, paramaśayika, asana, sthaniya, desiya, ubbayacandita, bhadramabasana, padma garbha, triyuta, vratabboga, karnástaka, ganita, suryaviśälaka, susam bita, supratikanta, višala, vipragarbba, višvesa, vipulabboga, vipratikānta, visäläkşa, viprabbaktika, višveśasāra, isvarakanta and indrakanta
The sakala consists of one square, the pecaka of four, the pitha of nine and the mahapítha of sixteen; the upapitba has twenty-five squares, the ugrapitha thirty-six," the sthandila forty-nine," the mandika sixty-four and the paramaśayin eighty-one," the asana has one hundred, the sthaniya one hundred and twenty-one," the desiya one hundred are forty-four, the ubbayacandita one hundred and sixty-nine, the bbadramabasana one hundred and ninety-six" and the padmagarbba two hundred and twenty-five; the triyuta has two hundred and fifty-six squares, the vratabboga two hundred and eighty-nine and the karnástaka three hundred and twenty-four; it is known that the ganita contains three hundred and sixty-one; it is prescribed that there be four hundred squares in the suryavisála, four hundred and forty-one in the susambita¹2 and four hundred and eighty-four in the supratikanta, it is said that the višala has five hundred and twenty-nine squares, the vipragarbba five hundred and seventy-six and the visvesa six hundred and twenty-five; for the vipula bboga six hundred and seventy-six are prescribed, for the vipratikanta seven hundred and twenty-nine, for the visäläksa seven hundred and eighty-four and for the viprabbaktika eight hundred and forty-one; the visveśasāra consists of nine hundred, the iśvarakanta of nine hundred and sixty-one" and the indrakanta of one thousand and twenty-four. This is prescribed by the ancients versed in Tantra.
The sakala diagrams
The basic diagram is the sakala consisting of only one square; it is favourable for ascetics and for a fire which consumes a great deal of spread darbba grass, it is suitable for sacrifices to Pitr and to the immortals as well as for the worship of the guru; the four lines which border it are called Bhanu, Arkin, Toya and Sasin.
The pecaka diagram
In the four squares of the pecaka diagram are to be honoured the Paisaca, Bhūta, Visagraha and Raksaka; it is here that those who know the rules are to install the symbol or the image of Siva"" according to the general rules and specific conditions.
The pitha diagram
It is known of the pitha diagram, which consists of nine squares, that the four Vedas are at the four cardinal points and that Water, Fire, Ether and Wind are (at the intermediate points of which) the first is the north-cast; in the centre is Earth.
original sanskrit text
वक्ष्येऽहं पदविन्यासं सर्ववस्तुसनातनम् ।
[द्वात्रिंशत् पदानि ]
सकलं पेचकं पीठं महापीठमतः परम् ॥ १ उपपीठमुग्रपीठं स्थण्डिलं नाम चण्डितम् ।
मण्डूकपदकं चैव पदं परमशायिकम् तथासनं च स्थानीयं देशीयोभयचण्डितम् । ॥ २ ॥
भद्रं महासनं पद्मगर्भं च त्रियुतं पदम् व्रतभोगपदं चैव कर्णाष्टकपदं तथा । ॥ ३ ॥
गणितं पादमित्युक्तं पदं सूर्यविशालकम् सुसंहितपदं चैव सुप्रतीकान्तमेव च । ॥ ४ ॥
विशालं विप्रगर्भ च विश्वेशं च ततः परम् ॥ ५ ॥
तथा विपुलभोगं च पदं विप्रतिकान्तकम् ।
विशालाक्षपदं चैव विप्रभक्तिकसंज्ञकम् ॥ ६ ॥
पदं विश्वेशसारं च तथैवेश्वरकान्तकम् । 'इन्द्रकान्तपदं चैव द्वात्रिंशत् कथितानि वै ॥ ७ ॥
सकलं पदमेकं स्यात् पेचकं तु चतुष्पदम् । पीठं नवपदं चैव महापीठं द्विरष्टकम् ॥ ८ ॥
पञ्चविंशत्युपपीठं षट्षडेवोग्रपीठकम् । स्थण्डिलं सप्तसप्तांशं मण्डूकं चाष्टकाष्टकम् ॥ ९ ॥
परमशायिपदं चैव नन्दनन्दपदं भवेत् । आसनं शतभागं स्यादेकविंशच्छतं" पदम्'॥ १० ॥
स्थानीयं स्याच्चतुश्चत्वारिंशच्छतपदाधिकम् । देशीयं नवषष्ट्यंशं शतं चोभयचण्डितम् ॥ ११
षण्णवत्यधिकं चैव शतं भद्रं महासनम् । सपञ्चविंशद् द्विशतं "पद्मगर्भमिति स्मृतम् ॥ १२
17 षडाधिक्यं तु पञ्चाशद्विशतं त्रियुतं पदम् ।
द्विशतं सनवाशीति व्रतभोगमिति स्मृतम् ॥ १३ ॥
त्रिशतं च चतुर्विंशत् कर्णाष्टकपदं तथा । त्रिशतं चैकषष्ट्यंशं गणितं पादसंज्ञितम् ” ॥ १४
चतुःशतपदं सूर्यविशालं परिकीर्तितम् ।
सुसंहितपदं चैकचत्वारिशच्चतुःशतम् ॥ १५ ॥ सवेदाशीतिचत्वारः शतं सुप्रतिकान्तकम् ।
21 नवविंशत्पञ्चशतं विशालं पदमीरितम् ॥ १६ ॥
षट्सप्ततिः पञ्चशतं विप्रगर्भमिति स्मृतम्
22विश्वेशं षट्शतं 24 पश्चात् पञ्चविंशत्पदं स्मृतम् ॥ १७ ॥
षट्सप्ततिः षट्शतकं विपुलभोगमिति स्मृतम् ।
नवविंशतिकं सप्तशतं विप्रतिकान्तकम् ॥ १८ ॥
विशालाक्षपदं वेदाशीतिः सप्तशताधिकम् । सैकाष्टपञ्चयुक्तं चाष्टशतं विप्रभक्तिकम् ॥ १९ ॥
विश्वेशसारमित्युक्तमेवं नवशतं पदम्" ।
29 सैकपष्टयां नवशतं पदमीश्वरकान्तकम् ॥ २० ॥ ॐ चतुर्विंशतिसंयुक्तं सहस्रपदसंकुलम् ।
इन्द्रकान्तमिति प्रोक्तं तन्त्रविद्भिः पुरातनैः ॥ २१ ॥
[ सकलम् ]
आद्यं पदं सकलमेकपदं" यतीना
मिष्टं हि विष्टरमहाशनवह्निकार्यम्
अपित्र्यामरादियजनं गुरुपूजनं च
।
भान्वार्कितोयशशिनामकसूत्रयुक्ते ।। २२ ।।
[ पेचकम् ]
पैशाचभूतसविषग्रहरक्षकास्तेऽ
पूज्या हि पेचकपदे चतुरंशयुक्ते । तस्मिन् विधेयमधुना" विधिना विधिज्ञैः
शैवं तु निष्कलमलं सकलं च युक्त्या ॥ २३ ॥
[ पीठम् ]
39 अथ पीठपदे नवभागयुते
दिशि दिश्यथ वेदचतुष्टयकम् ।
विदुरीशपदाधुदकं दहन
गगनं पवनं पृथिवी ह्यबहिः ॥ २४ ॥
[ महापीठम् ]
षोडशांशं महापीठं पञ्चपञ्चामरान्वितम् ।
ईशो जयन्त आदित्यो भृशोऽग्निर्वितथो यमः ॥ २५ ॥
TREATISE OF HOUSING, ARCHITECTURE AND ICONOGRAPHY
by bruno dagens, Authentic book on ancient vastu sastra
सप्तमोऽध्यायः पदविन्यास: DIAGRAMS
Diagrams
The different parts of an assembly going to make up a complex edifice or a group of edifices or a settlement, are positioned with reference to a regular diagram drawn at the time of the laying-out. Each of the squares (pada) of the diagram is attributed to a protecting deity by whose name the square is designated. Chapter 7 lists thirty-two of these diagrams, from the single square diagram, to one with one thousand and twenty-two squares (32 x 32) and gives, in detail, the disposition of protective deities on some of them with particular emphasis on those with sixty-four (mandika) and eighty-one squares (paramasayin) as these are the most often used (figure).
Pitha diagram
All those diagrams may be used for rites as well as for building operations and this chapter gives the first example of such double use when it describes the body of the Spirit of the building (văstupurusa) and indicate the vulnerable points (marma) which are not to be touched during the constructions
Now I give the arrangement of the diagrams suitable for all sites.
The thirty-two diagrams
The thirty-two diagrams are: sakala, pecaka, pitba, mahapitha, upapitba, ugrapitha, one called stbandila, mandúka, paramaśayika, asana, sthaniya, desiya, ubbayacandita, bhadramabasana, padma garbha, triyuta, vratabboga, karnástaka, ganita, suryaviśälaka, susam bita, supratikanta, višala, vipragarbba, višvesa, vipulabboga, vipratikānta, visäläkşa, viprabbaktika, višveśasāra, isvarakanta and indrakanta
The sakala consists of one square, the pecaka of four, the pitha of nine and the mahapítha of sixteen; the upapitba has twenty-five squares, the ugrapitha thirty-six," the sthandila forty-nine," the mandika sixty-four and the paramaśayin eighty-one," the asana has one hundred, the sthaniya one hundred and twenty-one," the desiya one hundred are forty-four, the ubbayacandita one hundred and sixty-nine, the bbadramabasana one hundred and ninety-six" and the padmagarbba two hundred and twenty-five; the triyuta has two hundred and fifty-six squares, the vratabboga two hundred and eighty-nine and the karnástaka three hundred and twenty-four; it is known that the ganita contains three hundred and sixty-one; it is prescribed that there be four hundred squares in the suryavisála, four hundred and forty-one in the susambita¹2 and four hundred and eighty-four in the supratikanta, it is said that the višala has five hundred and twenty-nine squares, the vipragarbba five hundred and seventy-six and the visvesa six hundred and twenty-five; for the vipula bboga six hundred and seventy-six are prescribed, for the vipratikanta seven hundred and twenty-nine, for the visäläksa seven hundred and eighty-four and for the viprabbaktika eight hundred and forty-one; the visveśasāra consists of nine hundred, the iśvarakanta of nine hundred and sixty-one" and the indrakanta of one thousand and twenty-four. This is prescribed by the ancients versed in Tantra.
The sakala diagrams
The basic diagram is the sakala consisting of only one square; it is favourable for ascetics and for a fire which consumes a great deal of spread darbba grass, it is suitable for sacrifices to Pitr and to the immortals as well as for the worship of the guru; the four lines which border it are called Bhanu, Arkin, Toya and Sasin.
The pecaka diagram
In the four squares of the pecaka diagram are to be honoured the Paisaca, Bhūta, Visagraha and Raksaka; it is here that those who know the rules are to install the symbol or the image of Siva"" according to the general rules and specific conditions.
The pitha diagram
It is known of the pitha diagram, which consists of nine squares, that the four Vedas are at the four cardinal points and that Water, Fire, Ether and Wind are (at the intermediate points of which) the first is the north-cast; in the centre is Earth.
original sanskrit text
वक्ष्येऽहं पदविन्यासं सर्ववस्तुसनातनम् ।
[द्वात्रिंशत् पदानि ]
सकलं पेचकं पीठं महापीठमतः परम् ॥ १ उपपीठमुग्रपीठं स्थण्डिलं नाम चण्डितम् ।
मण्डूकपदकं चैव पदं परमशायिकम् तथासनं च स्थानीयं देशीयोभयचण्डितम् । ॥ २ ॥
भद्रं महासनं पद्मगर्भं च त्रियुतं पदम् व्रतभोगपदं चैव कर्णाष्टकपदं तथा । ॥ ३ ॥
गणितं पादमित्युक्तं पदं सूर्यविशालकम् सुसंहितपदं चैव सुप्रतीकान्तमेव च । ॥ ४ ॥
विशालं विप्रगर्भ च विश्वेशं च ततः परम् ॥ ५ ॥
तथा विपुलभोगं च पदं विप्रतिकान्तकम् ।
विशालाक्षपदं चैव विप्रभक्तिकसंज्ञकम् ॥ ६ ॥
पदं विश्वेशसारं च तथैवेश्वरकान्तकम् । 'इन्द्रकान्तपदं चैव द्वात्रिंशत् कथितानि वै ॥ ७ ॥
सकलं पदमेकं स्यात् पेचकं तु चतुष्पदम् । पीठं नवपदं चैव महापीठं द्विरष्टकम् ॥ ८ ॥
पञ्चविंशत्युपपीठं षट्षडेवोग्रपीठकम् । स्थण्डिलं सप्तसप्तांशं मण्डूकं चाष्टकाष्टकम् ॥ ९ ॥
परमशायिपदं चैव नन्दनन्दपदं भवेत् । आसनं शतभागं स्यादेकविंशच्छतं" पदम्'॥ १० ॥
स्थानीयं स्याच्चतुश्चत्वारिंशच्छतपदाधिकम् । देशीयं नवषष्ट्यंशं शतं चोभयचण्डितम् ॥ ११
षण्णवत्यधिकं चैव शतं भद्रं महासनम् । सपञ्चविंशद् द्विशतं "पद्मगर्भमिति स्मृतम् ॥ १२
17 षडाधिक्यं तु पञ्चाशद्विशतं त्रियुतं पदम् ।
द्विशतं सनवाशीति व्रतभोगमिति स्मृतम् ॥ १३ ॥
त्रिशतं च चतुर्विंशत् कर्णाष्टकपदं तथा । त्रिशतं चैकषष्ट्यंशं गणितं पादसंज्ञितम् ” ॥ १४
चतुःशतपदं सूर्यविशालं परिकीर्तितम् ।
सुसंहितपदं चैकचत्वारिशच्चतुःशतम् ॥ १५ ॥ सवेदाशीतिचत्वारः शतं सुप्रतिकान्तकम् ।
21 नवविंशत्पञ्चशतं विशालं पदमीरितम् ॥ १६ ॥
षट्सप्ततिः पञ्चशतं विप्रगर्भमिति स्मृतम्
22विश्वेशं षट्शतं 24 पश्चात् पञ्चविंशत्पदं स्मृतम् ॥ १७ ॥
षट्सप्ततिः षट्शतकं विपुलभोगमिति स्मृतम् ।
नवविंशतिकं सप्तशतं विप्रतिकान्तकम् ॥ १८ ॥
विशालाक्षपदं वेदाशीतिः सप्तशताधिकम् । सैकाष्टपञ्चयुक्तं चाष्टशतं विप्रभक्तिकम् ॥ १९ ॥
विश्वेशसारमित्युक्तमेवं नवशतं पदम्" ।
29 सैकपष्टयां नवशतं पदमीश्वरकान्तकम् ॥ २० ॥ ॐ चतुर्विंशतिसंयुक्तं सहस्रपदसंकुलम् ।
इन्द्रकान्तमिति प्रोक्तं तन्त्रविद्भिः पुरातनैः ॥ २१ ॥
[ सकलम् ]
आद्यं पदं सकलमेकपदं" यतीना
मिष्टं हि विष्टरमहाशनवह्निकार्यम्
अपित्र्यामरादियजनं गुरुपूजनं च
।
भान्वार्कितोयशशिनामकसूत्रयुक्ते ।। २२ ।।
[ पेचकम् ]
पैशाचभूतसविषग्रहरक्षकास्तेऽ
पूज्या हि पेचकपदे चतुरंशयुक्ते । तस्मिन् विधेयमधुना" विधिना विधिज्ञैः
शैवं तु निष्कलमलं सकलं च युक्त्या ॥ २३ ॥
[ पीठम् ]
39 अथ पीठपदे नवभागयुते
दिशि दिश्यथ वेदचतुष्टयकम् ।
विदुरीशपदाधुदकं दहन
गगनं पवनं पृथिवी ह्यबहिः ॥ २४ ॥
[ महापीठम् ]
षोडशांशं महापीठं पञ्चपञ्चामरान्वितम् ।
ईशो जयन्त आदित्यो भृशोऽग्निर्वितथो यमः ॥ २५ ॥